Bigger than life

Waar te beginnen? David Bowie is bigger than life. Er is zoveel te zeggen, zoveel te delen, en nog steeds zoveel te ontdekken. Laat ik dan maar gewoon beginnen. Mijn selectiecriteria zijn eenvoudig. Ik heb het over wat me raakte in David Bowie, wat ik in hem bewonder als mens en wat we van hem kunnen leren als creatieve solo-ondernemers. En dat is veel (maar lang niet alles). Dus ga even rustig zitten zou ik zeggen. En voor de fans onder jullie, klik zeker op de links.

David Bowie was veel. Heel veel. Zoon, broer, vader, echtgenoot, vriend enz. En wij kennen hem vooral als vertolker, zanger, producer, (mime)acteur, schilder, songwriter, redacteur, behangontwerper, ondernemer, stoffenontwerper, kunstrecensent, kunstenaar, verzamelaar, uitgever, muzikant, performer, zakenman, regisseur. We kennen hem niet als meester vermommer. Al was hij het wel. Zo droeg hij wel vaker make-up om onherkenbaar de straat op te kunnen. Of stapte hij in New York gewoon de straat op of een taxi in met een Griekse krant onder de arm. Een goed gekozen attribuut om zijn identiteit te ontkrachten.

Niet te vergeten en zeker niet minder belangrijk, hij was tevens een maatschappelijk vernieuwer. Voor de homogemeenschap en gender issues. Maar ook voor meer zwarte muziek op MTV bijvoorbeeld. Te zien in dit fragment, wat bovendien een staaltje slim conversatietalent toont.

Wat maakte nu dat David Jones uitgroeide tot de onevenaarbare David Bowie?

David werd geboren op 8 januari 1947, de twaalfde verjaardag van Elvis Presley. Sommigen hechten hier veel belang aan. Anderen minder. Als kind al was hij geniaal. En op zijn veertiende zou hij al een onmiskenbaar cultfiguur worden.

Vanaf zijn zesde leefde hij in Bromley (UK). Vanuit zijn slaapkamer zag hij de achterkant van een pub. Maar het gejoel trok hem niet. Ooit zei hij “Ik zat als jongen het liefst in mijn kamer te lezen en over allerlei dingen na te denken. Ik leefde grotendeels in mijn fantasie. Het heeft me veel moeite gekost om een sociaal dier te worden”.

Er heerste een beangstigende familievloek langs moeders’ zijde: schizofrenie. Mede daardoor voelde hij zich altijd al een outsider, anders dan de anderen. Hij werd onvermijdelijk geplaagd door angsten voor psychische aandoeningen en was doodsbang waanzinnig te zullen worden. Wellicht verklaart dit voor een stuk de kracht die hij toonde om van de drugs af te komen.

Hij groeide op in een kil huishouden. Zowel zijn vader als moeder gaven hem de liefde voor boeken en schrijven mee. Maar van zijn vader leerde hij nog veel meer, namelijk hoe hij met de pers kon omgaan, hoe zichzelf te promoten en een imago op te bouwen. Al snel erkende zijn vader zijn talent en was hij er rotsvast van overtuigd dat zijn zoon grootse prestaties zou neerzetten. Al werd het een harde weg.

Na zijn opleiding werkte hij ongeveer een jaar als storyboard artist in een chique reclamebureau in London. Daar leerde hij dat de leugen niet bestaat. Dat er alleen passende vormen van overdrijving zijn. (uit Hitchcock’s North by Northwest)

Aanvankelijk is hij gestart vanuit het varieté. Love You till Tuesday was een promotiefilmpje uit 1969 bedoeld om hem bij een breder publiek te introduceren.

Hij geeft aan snel verveeld te zijn en vaak geen idee gehad te hebben waarmee hij bezig was. Dat merk je ook in interviews. Hij springt van de hak op de tak. Wat voor sommige journalisten een uitdaging vormt om hem bij te blijven. Heel lang zocht hij naar zichzelf. En drie vierden van zijn werk gaat over de bestaansvraag. Waarvoor besta ik? Is er een God? Ben ik alleen? Vervreemding is een constant thema wat mooi wordt geformuleerd in een kort interview met David Bowie door Luc De Vos. En natuurlijk heel herkenbaar in enkele van zijn vreemde personages. In hetzelfde gesprek geeft hij aan dat ook hij niet vrij is van twijfel. Twijfel is dagelijkse kost, en een onmiskenbare motor voor zijn creatief denken.

Door zijn naasten en zichzelf laat hij zich omschrijven als rustig en eerder timide. Wat duidelijk wordt in de periode van het album Heathen. In dit heerlijk oprechte interview waar je de man achter David Bowie wat leert kennen en waarin hij twee nummers brengt, is zijn verlegenheid zichtbaar. Maar als je goed kijkt, zie je, wanneer er een moment van verveling dreigt, af en toe de blik van de rebel doorschemeren.

Dat hij behoorlijk onvoorspelbaar was, hoeft weinig toelichting. Hij wou steeds vernieuwen, want hij gruwelde van voorspelbaarheid. Zodra hij feedback kreeg in de richting van “dit is goed, dit zou je meer moeten doen”, besliste hij meteen dit dus nooit meer te doen. Op die manier verschafte hij zich steeds opnieuw de beginnersgeest. Over mijn favoriete absolute beginner kan je hier meer lezen.

Hij steekt het niet onder stoelen of banken. Hij hield van isolatie. Wat een meevaller is voor een wereldster. Zeker in combinatie met zijn enorm sterke werkethiek. Hij hield vooral van schrijven en het bedenken van ideeën. Met als enige publiek zichzelf. Optreden hoorde erbij maar hij noemde zichzelf geen natuurlijke performer. Hij heeft nooit succes nagestreefd hoorde ik hem zeggen in een interview. Het was een man met een echte kunstenaarsziel, voortdurend bezig met iets van artistieke waarde te maken. Tot voorbij zijn dood.

Doorheen al zijn gedaantewissels, artistieke en zakelijke avonturen geldt verandering als de grootste constante. Al was er nog een heel belangrijke constante, Coco genaamd. Meer dan 40 jaar werd hij ondersteund door zijn goede vriendin en assistente Coco, op wiens onvoorwaardelijke steun en liefde hij kon rekenen. Net zoals hij kreeg van zijn vader in zijn jonge jaren.

En zoals vele andere geniën, was hij nooit tevreden met zichzelf, hij wou steeds beter, anders. Nooit tevreden, altijd vooruit, het lijkt wel een recept voor creatief succes.

Ook onder emotionele druk leverde hij sterke creatieve prestaties af. Altijd een pro, nooit een amateur. Hij was aardig en oprecht en was wie hij was (op dat moment). Hij wrong zich niet in bochten om indruk te maken en deed zich niet anders voor dan hij was. Hij probeerde zichzelf niet te verkopen, was geïnteresseerd in de dingen die hij deed en de mensen met wie hij die deed. Door de pers (en zijn vrouw Iman) werd hij steevast een gentlemen genoemd.

Hij verwierf het meeste roem dankzij het ontwikkelen en uitdragen van een imago of personage. Maar deze waren niet absoluut of alles bepalend. Daar tussen maakte hij ruimte voor samenwerkingen. Te talrijk om op te sommen. Sommige legendarisch. Zoals “under pressure” (a capella versie) met Queen. Anderen bedenkelijk misschien voor zijn omgeving op dat moment. Zoals de samenwerking met Bing Crosby voor The Little Drummer Boy – Peace on earth. Telkens bescheiden, open voor wat er is en nooit te beroerd uit zijn imago te breken. En liefst met humor als het kan.

Hij was een man van de wereld natuurlijk, uitzonderlijk creatief en open van geest. Dat voel je in zijn samenwerkingen en vertolkingen. Met meerdere anderstalige nummers. Zoals een prachtige Duitse versie van Heroes. Ook in Belgische artiesten was hij geïnteresseerd. Al jong ontdekte hij Jacques Brel en maakte een prachtig Port of Amsterdam. Recent koos hij Ivo Van Hove als regisseur voor zijn muziektheater Lazarus, een dode figuur die terug tot leven komt.

Maar vooral, niemand, maar dan ook niemand kan hem evenaren in zijn charisma en “coolness”. Mijn favoriete bewijs hiervan is zijn gastoptreden voor “Tonight’ met Tina Turner. Onweerstaanbaar is hij daar. Zet je schrap.

Hij was een verzamelaar van ideeën en persoonlijkheden. Intelligent, nieuwsgierig, en enorm levenslustig. Een geweldig zanger en acteur, ook van de moeilijke rollen. Hij heeft gretig geleefd en gestreden als een leeuw. Hij geloofde in het geschenk van het leven en heeft van zijn leven een kunstwerk gemaakt. Zijn ambitie was iets van artistieke waarde te maken. Niet perse succesvol te zijn. Beide zijn gelukt. Tot voorbij de dood. Wat valt hier nog aan toe te voegen?

Een futiliteitje misschien. We hebben iets gemeen, David Bowie en ik. Een kleinigheidje maar. Onze kleine voeten. Al heb ik dit jammer genoeg nooit van voldoende dichtbij kunnen vaststellen.

Mijn dierbare vriend daar boven, everyone says Hi hier beneden. Met een diepe buiging.

David-Bowie-Last-PhotoDit is de laatste foto genomen van David Bowie door zijn fotograaf Jimmy King. Hier toont bij voor het laatst zijn charisma en vitaliteit voor de lens.

(Het is me niet gelukt de geraadpleegde bronnen van de afgelopen week te noteren. Maar wat ik zeker meegeef is “Bowie de biografie” door Wendy Leigh bij uitgeverij Brandt. En de zalige “nacht van David Bowie” op radio 1 door Ronald Verhaegen. Prachtig materiaal dat hopelijk nog lang te beluisteren is. En niet te vergeten, de documentaire “Cracked actor”.)

2 reacties op “Bigger than life

  1. Charlotte,
    Bedankt voor deze prachtige tribute aan David Bowie!
    Zo’n mooi overzicht van die rijke persoonlijkheid die David Bowie was, met al die boeiende links.
    Het was een heel bijzonder man! We zullen hem missen…

    1. Ja, hij zal heel erg gemist worden. Het is een schat. Bedankt voor je mooie feedback. Ik heb ervan genoten het te maken.

Laat een reactie achter op Handgeschreven | Ziezo Reactie annuleren

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *