Kunstbeleving: selectief en met de verbeelding voorop

Wat vind jij het hoogste goed, kennis of verbeelding? Beide zijn enorm waardevol in de beleving van kunst. Alleen wordt de beleving voornamelijk gevoed door de kennis. En verdwijnt de verbeelding meestal naar het achterplan.

Meestal is het zo dat ik relatief spontaan en onverwachts een museum of galerie binnen wandel. Onvoorbereid, heel nieuwsgierig en met mijn hoofd al in de wolken. Want in de eerste plaats ben ik daar om me door schoonheid te laten verleiden. Voorafgaandelijk uitvissen of ik kan aansluiten bij een groep plus gids komt er meestal niet van. Dus trek ik met of zonder audioguide maar vol verwachting de expo binnen. En ja, het overkomt me dikwijls dat ik daar niet bepaald een goed gevoel aan over houd. Want ondanks mijn interesse en aandacht, slaag ik er niet altijd in met de werken te connecteren. Ze spreken zelden tot me, en ik word daar wat lastig van. Want de curator heeft vast goede redenen om deze selectie te brengen. Evenals de kunstenaar. En die laatste heeft bovendien het beste van zichzelf gegeven om te maken waar ik nu lastig van word. Waarom zie ik het niet? Begrijp ik het niet goed dan? Hoe kan dat nu?

Geïnspireerd door Tracy Chavalier haar TED talk ‘finding the story inside the painting”, heb ik het vorige week eens anders aangepakt. Met de verbeelding voorop.

Een bezoek aan het MSK te Gent met een vriendin bleek de ideale gelegenheid voor dit experimentje. In plaats van netjes in volgorde de vele zalen te bezoeken met de ambitie elk kunstwerk te bekijken en er de kunstenaar, titel en jaartal bij te lezen, hebben we het bezoek opgesplitst in 2 trips. Een snelle, en een trage. Maar eerst maakten we een selectie van de zalen/periodes die we zouden gaan doen, en het werden de Vlaamse Primitieven, met de restauratie van het Lam Gods natuurlijk en de Renaissancekunst.

We startten met een snelle rondgang door onze geselecteerde zalen. Hiervoor namen we een 10-tal minuutjes en we onthielden welke schilderijen onze pas vertraagden. Welke werken spraken tot ons en vroegen om onze aandacht? Dit resulteerde in een 5-tal werken.

Vervolgens vatten we het trage stuk aan waarbij we die werken van dichterbij beleefden. Zonder meteen in de informatie te duiken maar door eerst en vooral onze verbeelding te laten spreken.
Wanneer je met volle aandacht en al je open zintuigen voor het schilderij staat, duik je helemaal in de beleving. Je vraagt je af wat je ziet? Wat je hoort in het tafereel? Wat je daar voelt? Wat er gebeurt in het tafereel? Wat jouw inwendige stem jou probeert duidelijk te maken? En wat met die kunstenaar dan? Hoe en waar heeft hij dit geschilderd? Wat zag en hoorde hij erbij? Hoe deed hij dat? Waarom koos hij voor dit onderwerp? Hoe heeft hij het opgeleverd? Had hij een opdrachtgever? Schilderde hij naar de werkelijkheid of naar de verbeelding? En je neemt dit op met al je aandacht en al je zintuigen. En daar maak je jouw verhaal bij het schilderij van.
Vervolgens kan je dit verhaal naast de objectieve gegevens van het schilderij leggen.

Jouw verbeelding aangevuld met de beschikbare info maken er een interessante beleving van. Het biedt je de kans in de werken te duiken en het verhaal op te slaan.
Je doet dit hoogstens voor een paar werken. Een museumbezoek is een beetje zoals op restaurant gaan. Als het een goed restaurant is, neem je er de tijd voor. Daar bekijk je ook eerst het volledige menu om vervolgens een paar gerechten te kiezen en te eten.
Bouw je het verhaal voor die werken die specifiek jouw aandacht vroegen aan de hand van je verbeelding en de beschikbare kennis, dan ben ik er zeker van dat je het museum verlaat met een voldaan gevoel.

Een van de werken waar wij tijd voor namen was De Heilige Hiëronymus” van Jheronimus Bosch (H: 80,1 cm – B: 60,6 cm – 85, Olieverf op paneel, +/- 1500). We hadden allebei het gevoel dat we dit paneeltje beter wilden leren kennen. Het trok ons aan omwille van de prachtige kleuren, de vreemde compositie, de magische elementen, en het bizarre onderwerp, de kunstenaar die in 1500 zijn naamgenoot en patroonheilige als boeteling afbeeldt. Een bizar tafereeltje prachtig uitgevoerd in een magisch realistische stijl. Hier kan je meer te weten komen over deze aparte en symbolische enscenering.

In de TED talk van Tracy Chevalier zie je waar ik de mosterd haalde en ontdek je nog 3 prachtige verhalen/schilderijen.

Als beeldend kunstenaar is het een interessante oefening de bezoekers van jouw expo op deze manier te begeleiden bij hun beleving van jouw werk. Wedden dat je verrassende kopers noteert?

2 reacties op “Kunstbeleving: selectief en met de verbeelding voorop

  1. Ik heb dezelfde ervaring, Charlotte. Zodoende beperk ik mijn aandacht in tentoonstellingen vaak even goed tot een beperkt aantal werken. In Londen, waar tal van musea nog gratis zijn, loop ik vaak binnen om slechts één enkel doek te bekijken. Na minder dan een uur kan je je dan weer verfrist in de Londense mêlee onderdompelen …

  2. […] in Tate Modern in London. Ondanks de drukte en de kleine formaten is het me gelukt dit op een selectieve manier te doen en met de verbeelding voorop.Enkele werken trokken me echt letterlijk aan. En ik weet precies waarom. Ze schonken me wat ik […]

Laat een reactie achter op Anoniem Reactie annuleren

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *