Woorden

Schrijven is durven

Sommigen zijn goed met woorden, anderen minder. Voor de één komen ze makkelijk, voor de ander moeizaam. Maar we gebruiken ze allemaal. Soms vlijmscherp of verwonderlijk zalvend, dan weer ogenschijnlijk neutraal en heel uitzonderlijk eens groots en meeslepend.

Dagelijks gebruiken we gemiddeld ongeveer 16.000 woorden. Luidop dan toch. Dan wil ik niet berekenen hoeveel woorden we horen die niet van ons zijn. En naar de hoeveelheid onuitgesproken woorden in ons hoofd heb ik het gissen, maar dat het er massaal veel zijn, lijkt me een feit.

Nu krijg ik de laatste tijd nogal wat schrijvende klanten over de vloer. Wat ik alleen maar toejuich gezien mijn liefde voor literatuur, tekst en gesprek. En vorige week trok ik met één van hen naar het museum om te kijken en te voelen in plaats van te spreken, lezen en luisteren. Onze woorden nadien werden gewikt en gewogen. Wat me helemaal met mijn filosofische neus (als die al bestaat?) op de waarde van woorden drukte.

We hadden het erover dat we nog over te weinig woorden beschikken om de juiste betekenis te geven aan elkaar, het leven en de samenleving. Dat het juiste woord ons soms ontbreekt. En dat er soms gewoon te weinig woorden in het Nederlands bestaan om te zeggen wat je echt wil. Moeilijk te geloven? Hier lees je een lijst van geliefde onvertaalbare woorden.

Woorden zijn in de eerste plaats betekenisgevers. Je kan iets voelen, over iets nadenken, iets vermoeden, iets bedenken. Maar eens uitgesproken en benoemd, bestaat het ook echt. Dan is er geen ontkomen meer aan.

Woorden brengen mensen in beweging. Omdat ze ingebed in een specifieke context gevoelige snaren raken en herkenning brengen. Wanneer dit het geval is, toont zich dat ook steeds uiterlijk aan een persoon. Mooi om te zien wanneer iemand rechtveert uit een stoel, of stil en bedenkelijk achterover gaat leunen na het horen van een goed geplaatste boodschap of vraag.

En natuurlijk zijn onze woorden er om te verbinden met elkaar en de wereld. Grappig ook hoe woorden deel uitmaken van bepaalde subculturen. De manier van spreken binnen een groep verklapt veel over de groep en haar leden.

Ieder heeft zijn eigen woorden. Onze woordenschat verklapt ons denken. Zo heeft ieder zijn eigen typisch taalgebruik. Respecteer dat. Die woorden horen bij jou en maken deel uit van wie je bent. Blijf er trouw aan en werk er mee. Ze maken je tot wie je bent. En zo kent en herkent men jou.

Met ons lichaam en welzijn hebben ze ook te maken. We “lopen vast” in iets, of “er ligt iets op ons maag” of we zouden beter eens goed “ons gal spuwen”. Of gewoon “ons hart op ons tong dragen”, dat is wellicht nog het beste van allemaal.

Zelf gebruik ik woorden vooral om te leren en te onderzoeken. Het is mijn manier om mijn gedachten te ordenen en vat te krijgen op de dingen. Door dingen te formuleren en uit of van me af te schrijven, krijg ik er meer inzicht in en krijgen ze ook de juiste plaats. Zo heb ik een klant die “de werkelijkheid met woorden achterna holt”. En Haruki Murakami schrijft over zichzelf in “Waarover ik praat als ik over hardlopen praat”:

“Misschien is het een vervelende eigenschap, maar ik ben iemand die pas goed vat krijgt op de dingen als ik ze opschrijf.”

Het (her)schrijven heeft een verdiepende werking op zijn gedachten:

“Tijdens het schrijven denk ik over de dingen na. Het is niet zo dat ik mijn gedachten in een tekst giet – nee, terwijl ik aan een tekst bezig ben, spelen er allerlei gedachten in mijn hoofd. Via de handeling van het schrijven vorm ik ideeën. En door te herschrijven verdiep ik die ideeën.”

Woorden bezitten een transformerende kracht. Zo heb je vast wel al eens een verhaal (boek, film, gesproken) of uitspraak gehoord die je op de één of andere manier wakker maakte waardoor je bepaalde zaken op een geheel andere manier begon te zien en doen. Woorden doen leven. Of doen dood. Dat kan ook.

En schrijven dan?

“We write to taste life twice, in the moment and in retrospect” (Anaïs Nin: 1903 – 1977)

Of zoals een andere schrijvende klant het zo mooi formuleert: Schrijven is durven. Want je kan er dingen mee maken en betekenissen scheppen waarin niemand je voorging.

Tijdens de tentoonstelling “The Bottom Line” in het S.M.A.K. van vorig jaar was ik gefascineerd door “100 definities van God”, een tot dan toe ongetoond werk van Thierry De Cordier. Ik heb er jammer genoeg geen volledige afbeelding van. Maar deze omschrijving uit de mini catalogus helpt je een beeld te vormen mocht je het zelf niet gezien hebben.

“Met inkt schreef hij enorme oppervlaktes vol met zegswijzen waarin hij het onderwerp consequent verving door het woord ‘Dieu’ (God). Religieuze hoogte en alledaagse banaliteit bestuiven elkaar met nieuwe betekenissen. De zinnen zijn in een uitermate klein handschrift geschreven. Aan het begin zijn ze ordelijk en gecontroleerd. Naarmate de tekst vordert, worden ze alsmaar hysterischer en minder leesbaar. Schrijven als een meditatieve actie ontaardt in een obsessieve bezetenheid. In deze werken tast De Cordier de grens af tussen taal en beeld. Schrijven wordt tekenen en vice versa.”

ThierryDeCordier_Dieu

En weet je, alle woorden zijn gratis. Ze bestaan, liggen klaar om door ons gevonden en uitgesproken of geschreven te worden. We geven ze door aan elkaar en nemen ze van elkaar over. Over generaties heen. Het zijn belangrijke bouwstenen, laten we er dan ook zorgvuldig mee omspringen. Draag zorg voor je woorden. Het is bijzonder fijn als jouw omgeving dat ook doet. En laat ze voor je werken als dat zinvol is.

2 reacties op “Woorden

  1. Leuke post, Charlotte. Ik lees net “Uncharted” (https://www.goodreads.com/book/show/17707749-uncharted). Aanbevolen lectuur als je meer wil begrijpen over hoe woorden en taal over lange tijd evolueren. Ik hou ook al een tijdje een lijst bij met ‘untranslatables: https://nl.pinterest.com/philippvdb/inspirational-concepts/
    Succes nog met je boek! Iets om naar uit te kijken.

    1. Dag Philippe, bedankt voor je tips, wat een leuk pinterest board zeg. Ik volg. vele groetjes Charlotte

Laat een reactie achter op Lang leve de arbeid, lang leve de vrijheid! | Ziezo Reactie annuleren

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *