Verhalen

Een oeuvre met een verhaal. Een artiest met een verhaal. Een product met een verhaal. Een beeld met een verhaal. Een object met een verhaal. Een herinnering met een verhaal. Alles is zoveel intenser met een verhaal erachter. 

Het mooiste verhaal dat ik recent beter leerde kennen is dat van Vivian Maier (1926 – 2009). Ze had Amerikaans, Frans en Oostenrijks bloed, groeide op zonder vader, werd op jonge leeftijd geïntroduceerd in de fotografie en kreeg de smaak voor het reizen mee van haar moeder. Als volwassene leefde ze als nanny en maakte meer dan 120.000 foto’s. Ook haar moeder en grootmoeder overleefden als “dienster” bij particuliere families. Ze was onafhankelijk, had steeds haar camera bij de hand en reisde veel. Gewoon naar de stad of naar de andere kant van de wereld wanneer het kon. Een beetje als reporter zonder krant zeg maar. Ze stelde haar werk nooit tentoon, vroeg ook nooit om belangstelling. In tegendeel, ze hield haar negatieven, prints en films zorgvuldig verborgen. Ze bewaarde het in een locker, en toen ze in 2007 de huur ervan niet meer kon betalen, werd de inhoud opgekocht door John Maloof, een man op zoek naar historische beelden van Chicago. Zo werd haar oeuvre bij toeval ontdekt.

Ik heb enorm genoten van de selectie werken in “Vivian Maier. De ontdekking van een fotografe” die de Kunsthal Sint-Pietersabdij toonde in Gent. Niet alleen door het werk zelf, maar ook door de manier waarop het werd getoond. Vivian Maier fotografeerde mooie mensen, zowel alledaagse als chique. Bijzondere momenten, met een glimlach of een traan, knappe composities, opmerkelijke contrasten – zowel inhoudelijk als vormelijk – in zwart/wit maar ook in kleur. Ze toont ons de schoonheid van de stedelijke architectuur, maar ook die van de overweldigende natuur. Mensen in dronken en nuchtere toestand, humoristische, ontroerende of neutrale taferelen. Echte tranen en krokodillentranen. Altijd met veel oog voor detail. Ze wordt omschreven als de eerste straatfotografe, nog voor de term werd uitgevonden.

Opmerkelijk zijn ook de vele zoekende zelfportretten in haar oeuvre. Ze was een vrouw die gedreven door haar passie de wereld probeerde te vatten en op zoek ging naar zichzelf en haar plaats in de wereld. Al blijft ze een mysterie voor haar vele bewonderaars. Getuigenissen beweren dat ze wist dat ze “anders” was. Ze zag er een beetje gek uit in haar vintage kledij, was altijd alleen en sprak nooit met anderen. Ze zag er eigenlijk soms uit als een dakloze. Je zou bijna niet geloven dat ze zo’n interessant persoon was. Ze liet zich steeds Miss. Maier noemen, nooit Vivian en was erg op zichzelf gesteld. Ze was een outsider, een heimelijke autodidact die haar volledig salaris spendeerde aan materiaal, stockage en films. Bij het maken van haar foto’s had ze ook nooit oogcontact. Ze fungeerde als een complete outsider.

VivianMaier_zelfportret

VivianMaier_zelfportret2

Haar werk toont me voornamelijk karakters die standhouden in de eenzaamheid. Enkele vreemde elementen maken haar personage nog mysterieuzer. Zo blijkt dat ze op reisdocumenten haar ouders als overleden aankruiste terwijl ze nog 10 jaar leefden. Dit is een wel erg bewuste keuze voor haar isolement.

Ze sprak nooit over haar fotografie, nu spreekt enkel haar werk. Vandaag worden haar prints voor duizenden dollars verkocht. Ook al zijn deze prints artistieke interpretaties door derden van hoe zij haar beelden bedoelde. De prachtige prints die ik zag, zag zij nooit. Hoe zou zij deze gevonden hebben? Ondertussen is de positie van de gelukkige koper van haar verborgen schat niet langer onbesproken. Ze werkte uitsluitend voor zichzelf, zonder publiek. Als een poging om naar de wereld te kijken en die te begrijpen. In alle vrijheid en stilte. Een advies dat ik gisteren nog las van Maria Popova, oprichtster en schrijfster van brainpickings.org.

Miss. Maier overleed in 2009, na een ongelukkige val op haar hoofd, net voordat haar talent aan de wereld kon worden getoond. Dan vraag ik me af: hoe zou het zijn voor haar om te zien hoe men nu op haar verhaal en haar werk reageert? Zou de internationale belangstelling en het lof haar plezieren? Of zou ze ervan gruwelen? Zou ze duizelen van de bedragen? Of afschuw tonen? Is haar internationale doorbraak een droom of een nachtmerrie?

“The dreams you dream with your eyes open will come true”

hoor je wel eens. Maar dat is dan toch maar wanneer je er zelf voldoende in gelooft en er werk van maakt. Want ja, die meesterlijke ontdekkingen zijn echt uitzonderlijk, en meestal postuum jammer genoeg. Dus wat is jouw droom? En hoe ben je van plan er werk van te maken?

Na 2 jaar Ziezo. werd het me deze week duidelijk dat mijn verhaal aan een update toe is. En niks zo lastig als het schrijven van je eigen verhaal. You always teach what you have to learn, right?

 

VivianMaier_1 VivianMaier_2 VivianMaier_3 VivianMaier_4 VivianMaier_5 VivianMaier_6 VivianMaier_7

 

Bronnen:

  • “Vivian Maier, de ontdekking van een fotografe”, Anne Morin, 2014
  • “Introverte Nanny, topfotografe”, Jozefien Van Beek, De Morgen, Zaterdag 2 augustus 2014
  • “Untangling the complicated legacy of nanny-photographer Vivian Maier”, Carolina A. Miranda, LATimes.com, 11 augustus 2014

 

 

2 reacties op “Verhalen

  1. Wow, wat een merkwaardige geschiedenis! Bedwelmend mooi, die beelden gefotografeerd met de twee-ogige Rolleiflex … Superjammer dat die tentoonstelling nu voorbij is.

    1. Ik zag de expo ook pas één van de laatste dagen. Maar haar werk gaat de wereld rond. Was eerder al te zien bij Gallery 51 in Antwerpen.Zeker in het oog te houden. Prachtig verhaal. En wat een kunde, ongelooflijk.

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *