Stille waters hebben diepe gronden. Net de reden waarom Koen Vandyck zo’n mooi voorbeeld is. In gesprek met Koen wens je dat de tijd stil staat, want hij laat je toe mee te duiken naar de parels op zijn bodem. In wat hij doet vertrekt hij telkens van een verlangen en balanceert hij op de koord tussen vorm en inhoud. En dat doet hij professioneel ook om organisatiesystemen terug gezond te maken. Naar het voorbeeld van de natuur.
Koen omschrijft zich als een organisatiefluisteraar die op zachte wijze de gezondheid van organisaties herstelt en mensen inspireert om samen te werken op een volwassen en purpose-gedreven manier. Maar ook als een stille krijger die leiding geeft aan uitdagende processen van verandering. Want in het niet weten volgen zijn klanten hem door het donkere bos.
I don’t show you the way, I take you there.
En anderen omschrijven hem als een vroedman, die verandering laat geboren worden, daar eerst opening voor creeërt en zo een veilige ruimte schept om verandering toe te laten. Zodat hij organisaties helpt kantelen en op die manier zijn bijdrage levert aan de kantelbeweging van de wereld. Vanuit zijn unieke talenten en wie hij is. De centrale gedachte in dit gesprek komt van Howard Thurman (1899 – 1981) en is niet toevallig de quote waarmee ik mijn boek “Doen wie je bent. Self-marketing voor solo-ondernemers” afsluit.
Don’t ask yourself what the world needs. Ask yourself what makes you come alive and then go do that. Because what the world needs, is people who have come alive.
Leef vanuit enthousiasme, het is je levensstroom.
Zijn dagen zien er heel verschillend uit. Al poogt hij twee dagen vrij te houden van externe afspraken om thuis te werken. De andere dagen is hij onderweg en bij opdrachtgevers of gaat hij gewoon wandelen of zwemmen. Ook overdag. Dat is zijn vrijheid als zelfstandige. Hij vindt het heerlijk om regelmatig zijn energie te kunnen volgen.
Er zijn periodes dat hij lekker gedisciplineerd leeft. Dan start de dag met yoga of meditatie, een goed ontbijt, wat lezen en volgt hij een doordachte werkindeling. Dat zijn goede dagen. Dagen waarop hij tijdsblokken van ‘deep work’ afwisselt met lichtere blokken, en tussendoor surft op dat waar hij enthousiast van wordt en waar zijn energie zit.
Maar evengoed zijn er periodes dat het bij goede voornemens blijft en hij na het ontbijt meteen naar de mailbox schiet, om na een halve dag vast te stellen dat er nog niet veel productiefs is gebeurd of zichzelf achternaholt. Waar mogelijk vertrekt hij vanuit enthousiasme en bij voorkeur begint hij vanuit rust.
Ik pak heel veel vakantie, bijna dagelijks.
Voortdurend is hij op zoek naar ijkpunten van rust. Rustig koffiedrinken, een boekenwinkel binnen wandelen, dingen die je zou doen mocht je in Milaan of Parijs zijn zeg maar. Hij spaart dat niet op tot zijn vakantie maar neemt liever elke dag wat vakantie.Dikwijls eindigt de dag in volle vaart en dan richting keuken. Al kokend wordt hij rustig. De avond is ofwel een derde werkdeel of het moment voor een lange wandeling of – nog beter – tijd voor ambachtelijke houtbewerking.
Ik heb altijd mijn pad gevolgd, against all odds, als ik soort van verliefd werd op de opportuniteit, heb ik het altijd gedaan, ben ik altijd gesprongen.
Doen wie je bent gaat over de moed hebben jouw pad te volgen. In een vorm die past bij jouw inhoud en afgestemd is op jouw diepste verlangen. Enthousiasme is het gevoel dat je daarin de weg wijst, want enthousiasme (= met Theos, met God) is wat past bij je ziel, wat klopt met wie je diep vanbinnen bent. De kunst daarbij is om toe te geven aan wat je nodig hebt. Misschien is dat vertragen en uit je werkritme stappen wanneer je opgefokt bezig bent met het behalen van doelen. Het is de uitnodiging om de realiteit te omarmen als iets wat je nu nodig hebt in plaats van te proberen die te manipuleren of te beïnvloeden. Het is eigenlijk het eeuwenoude credo om te accepteren wat is en te surfen op je levensstroom.
Stel jouw vorm en inhoud op elkaar af vanuit verlangen.
Er zijn verschillende momenten geweest waarop Koen heel bepalende keuzes maakte. Je zou het kantelpunten naar “doen wie je bent” kunnen noemen.
Sinds zijn tiende kent hij een permanent verlangen om zichzelf in de wereld te zetten en om de wereld te verbeteren. En het heeft tot zijn 48ste geduurd om de juiste vorm daarvoor te vinden. Je geeft er een vorm aan die je op dat moment begrijpt, kent en kan. Ondanks de innerlijke wrijving, getuigt hij.
Je bent met iets bezig dat niet meer klopt met wat je verlangt of wat je voelt. Vorm en inhoud lijken niet meer op elkaar afgestemd.
In plaats van zich te conformeren aan de vorm (’t Is nu eenmaal zo. Ik zit hier toch ook wel veilig en goed. ’t Is overal wel eens moeilijk zeker) heeft hij altijd voorrang gegeven aan dat verlangen. Ook al was de vorm nog onduidelijk en was dat rationeel soms een gekke of gewaagde keuze. Zo maakte hij rond zijn 17de de atypische keuze om muziek te gaan studeren. Een heel nieuwe wereld opende zich. Rond zijn 28ste stapte hij uit de muziekpraktijk en zegde een vaste benoeming in het onderwijs op om de managementwereld in te stappen. Opnieuw een heel nieuwe wereld. Hij liep over van enthousiasme en leerde aan sneltempo leidinggeven, management, onderhandelen, financiën, marketing en personeelszaken. Rond zijn 40ste begon het te vertragen, ging het moeilijker en kwam er een fundamentele twijfel. Ambitie en innerlijk verlangen geraakten in conflict. De vorm van wat hij deed veranderde steeds vaker. Het waren turbulente jaren, met zowel superfijne momenten als ronduit wanhopige. Om het rond zijn 48ste helemaal niet meer te weten en radicaal te kiezen voor een eenmanszaak als organisatiecoach. Door die mogelijkheid te omarmen, door te stoppen met iets te willen wat niet gebeurde en blijkbaar niet helemaal paste, is hij onverwachts thuisgekomen. Hij had jarenlang vanuit ambitie iets gewild dat nét niet klopte met wie hij is. En wat er wel bij klopte, zag hij niet omdat het hem te klein, te moeilijk, te heet of te koud leek. Maar net in die laatste keuze is iets groots ontstaan. Zijn huidige vorm van doen we je bent is een éénmanszaak omdat hij daar heel vrij in kan bewegen. Vorm volgt de inhoud, maar beide zijn verbonden.
Hij leerde dat het grootse ligt in de gift van zijn binnenwereld. Het volstaat om jezelf te ontwikkelen en te tonen aan de wereld en je innerlijke zelf als gids te volgen i.p.v. de uiterlijke buitenwereld. Geen wonder dat het citaat van Howard Thurman intussen al tien jaar op zijn prikbord hangt.
Vertrouw op de synchroniciteit in ontmoetingen.
Koen heeft een talent voor vertrouwen. De meeste mensen deugen, dat boek had hij dus niet nodig. Het zal je dan ook niet verbazen dat de absoluut leukste momenten voor Koen inspirerende ontmoetingen zijn. In de ontmoeting met anderen ontstaan zijn ‘waypoints’, plekken waaraan hij zijn route kan aftoetsen, waar hij energie bijtankt en waar ideeën vorm krijgen. De synchroniciteit van positief bewustzijn tussen mensen – wanneer je voelt dat jouw gedrag aan het meestromen is met je groei in bewustzijn – maakt hem ontzettend blij. Hij ziet zoveel goede dingen gebeuren en wordt ontzettend blij als er ergens nieuw bewustzijn ontstaat.
Stem systemen af op hun verlangen.
Sinds zijn 18de is Koen gebiologeerd door systemen die niet goed functioneren of zelfs helemaal vastlopen. Hij leerde dat organisaties geen machines zijn, maar systemen: complex, intern en extern verbonden, veranderlijk en onvoorspelbaar. Tijdens hun evolutie ontstaan onvermijdelijk groeipijnen die tot stress en soms tot groot onevenwicht leiden. Koen reikt principes aan om het evenwicht te herstellen en meer weerbaarheid te kweken zodat het systeem gezond kan blijven. Net zoals dat gebeurt in de natuur en in het menselijk lichaam. De centrale vraag waarmee hij aan de slag gaat bij organisaties is hoe je een systeem optimaal kan afstemmen op zijn doel en zijn verlangen.
Elke organisatie heeft namelijk zijn oorspronkelijke opdracht. Hij noemt het de ziel van het systeem. Het is de ingebakken essentie zoals het zaadje van een boom. Het volledige potentieel ligt daarin besloten. Daaruit ontstaat een droombeeld, een verlangen. Het is de mooiste voorstelling van wat dat zaadje kan worden. Dat is geen rationeel gegeven, maar een gevoel en zet mensen in beweging, waar trouwens een mooie opdracht voor de leider is weggelegd. Die krijgt zijn mensen pas echt mee wanneer hij hen gevoelsmatig meeneemt.
Vervolgens is het zaak om daar de juiste (organisatie)vorm bij te ontwerpen. Anders geraak je niet vooruit. Die vorm is het vehikel, zoals ons lichaam. Toch wordt daar in organisaties vaak weinig over nagedacht. Zeker in kunst- en andere non-profitorganisaties is men zelfs geneigd neer te kijken op de vorm, want ‘het gaat toch over de inhoud’. Maar wat is vorm zonder inhoud of inhoud zonder vorm? Dat evenwicht fascineert hem mateloos. Vooral vandaag, in deze sterk en snel veranderende tijd. Want de traditionele piramidevorm maakt overal plaats voor de nieuwe – of eigenlijk eeuwenoude en heel natuurlijke – netwerkvorm.
Elk systeem dat gezond wordt, heeft impact op de mensen die er deel van uitmaken. En dat creëert dan weer een rimpeleffect op de gezondheid (en kanteling) van onze samenleving.
Waardeer en leer van de natuur.
De natuur is hem ontzettend dierbaar en neemt hij mee in zijn methodologie. Er zijn veel wetmatigheden in de natuur die je absoluut kunt en moet doortrekken naar organisaties. Zoals ‘elk levend systeem heeft een purpose’. Een cel van een lever heeft als doel levercel te zijn om zijn opdracht te kunnen uitvoeren. Dat doel moet door iets of iemand belichaamd worden, geborgd worden. In het lichaam wordt dat in het DNA opgeborgen, maar in een organisatie gebeurt dat niet. Er is geen letterlijk organisatie-DNA, figuurlijk wel, dus is de vraag hoe borg je dat in een organisatie. Andere principes zijn bijvoorbeeld de vernetwerkte, decentrale structuren. Of het belang van luisteren naar en reageren op feedback.
De natuur speelt ook op persoonlijk vlak een steeds grotere rol in het leven van Koen. Het is zijn poort naar de ziel. Er zijn volgens hem verschillende van die ‘poortjes’ en iedereen heeft zo zijn eigen voorkeur: beeld, woord, dans, muziek, natuur. Vroeger was dat bij hem vooral klassieke muziek. Vandaag vindt hij rust en evenwicht in de natuur, daar ervaart hij gemakkelijk zijn eigen stroom, zijn levensenergie.
Volg je emoties als knipperlichten op je zielenpad.
Wat hij ons graag wil meegeven, is de prachtige benadering van emoties die je vindt in het boek “De emotie encyclopedie – Gevoelens als navigatiesysteem naar een gelukkig leven” van Vera Helleman. Het leerde hem dat emoties een fantastisch hulpmiddel zijn om je leven bij te sturen. Het zijn jouw persoonlijke knipperlichten, signalen die je helpen om je af te stemmen op je diepste zelf. Onaangename emoties zijn vaak wake-up calls, ze nodigen jou uit te kijken naar een overtuiging die je misschien niet meer helpt. Het is a.h.w. een upgrade van bewustzijn dat zich aandient.
Ook succes ervaart hij vooral als een gevoel. Als de vreugde wanneer de energie in organisaties en dus de mensen weer gaat stromen. Succesvol voelt hij zich ook wanneer er voldoende opdrachten zijn waar hij enthousiast van wordt (wat had je gedacht?), goed aan verdient en positieve feedback op krijgt. Dat geeft voldoening en vrijheid om daarbuiten zijn eigen ritme te volgen.
Leer jezelf te verbeteren.
Koen is altijd wel iets aan het leren. Dat kan iets praktisch zijn (momenteel crawl zwemmen, eerder al ambachtelijke houtbewerking), maar evengoed theoretisch. Hij is voortdurend aan het lezen.
Wat hij graag eerder had geleerd is dat zijn gevoel een missie te hebben, geen opdracht inhield om de wereld buiten hem te verbeteren, maar om zichzelf te verbeteren. En dat er bovendien geen ‘moeten’ op zit. Je bent vrij om jouw levensstroom te volgen of tegen te werken, maar je moét niets. Je hebt de vrije wil om te volgen. Het leven toont het je wel, je mag gewoon jezelf ontwikkelen want daar zit het grote geschenk, ook als dat in de buitenwereld niks groot oplevert.
Aanvaard dat jouw deel doen voldoende is.
Helemaal durven en kunnen doen wie je bent, geeft ongelooflijke innerlijke vervulling bij momenten. Het prachtige is, dat die vervulling ook iets teweeg brengt in de buitenwereld. De mate waarin je jezelf ontwikkelt, heeft impact op de wereld, maar het is niet noodzakelijk zichtbaar of tastbaar. Door steeds meer de beste versie van jezelf te worden, verander je de wereld het meeste. Daar zit het grootste geluk. Is het ook niet ontzettend egoïstisch? Terechte vraag, maar neen dus, antwoordt hij stellig. We zijn hier om met elkaar de beste versie van onszelf te zijn. En zo maken we de mooist denkbare wereld. We doen onszelf veel misere aan net met de buitenwereld te willen veranderen zonder bij onszelf te beginnen.
Je mag vertrouwen dat je alleen maar jouw deel kan doen. We kunnen niet allemaal Obama’s zijn. Waarom zou het bovendien allemaal in mijn leven moeten opgelost worden?
Ik kan me er steeds meer bij neerleggen, misschien is er nog wel 200 jaar nodig om de kantelbeweging te realiseren.
We zitten allemaal samen in die turbulente tijd van kanteling van tijdperk zoals Jan Rotmans zegt. En daar wil Koen zijn steentje aan bijdragen. De beeldspraak die voor hem klopt is die van een theelichtje. Hij ziet zichzelf als een theelichtje dat overal theelichtjes mee aansteekt die allemaal samen veel licht geven. Maar hij is niet de grote spot (zoals Obama of Thunberg), daar is hij de man niet naar zegt hij. Dus ieder zijn rol, maar je moet het wel doen, want anders word je ongelukkig. En bovenal, zo leert hij stilaan, is het het pad, the journey, die je vervult.
Door voortdurend te leren van mensen met een breder bewustzijn, komt Koen tot het wereldbeeld dat hij nu heeft. Het voelt goed, is niet bedreigend, is heel inclusief en relativerend op de juiste momenten. Het is iets dat je met je verstand niet kan bevatten. Ook wetenschappers zoals Einstein zochten en erkenden een vorm van mysterie. Wie die dimensie mist, lijkt vaak minder gelukkig op latere leeftijd stelt Koen vast.
Geef je wereldbeeld bewust vorm vanuit vertrouwen in jezelf en het leven.
Doorheen de jaren (vandaag is Koen 56) heeft hij zijn eigen geloofssysteem opgebouwd. Enkele van zijn overtuigingen kunnen je vast helpen.
Op individueel niveau mag je geloven dat je zélf iets interessants te brengen hebt, los van alle literatuur en voorbeelden uit jouw vakgebied. Jouw eigen talent, jouw eigen ‘zijn’ is precies wat anderen nodig hebben. Niet de hele wereld, maar wel een groep gelijkgestemden die daar heel blij van worden.
Op organisatieniveau mag je geloven dat de meeste mensen deugen, om het met de woorden van Rutger Bregman te zeggen. Iedereen wil zijn werk graag goed doen, iedereen wil een goede sfeer, wil betekenisvol zijn, wil daar goed geld mee verdienen. Maar het werksysteem zit vaak danig in de weg waardoor niemand zijn beste zelf kan zijn.
In het algemeen mag je geloven dat jouw zelf helemaal goed is, gewoon zoals het is. Heel simpel omdat je niets anders hebt. Dat is wat je gekregen hebt en waarmee je iets unieks in de wereld kan zetten. Het heeft geen zin een ander zelf te willen zijn. Daarom is vergelijken zo’n slechte gewoonte (waar hij trouwens zelf ook mea culpa slaat). Jouw zelf is altijd in wording, is energie in beweging. Altijd onderweg, en dat is een geruststellende overtuiging. Je bent nooit af, want dat zou betekenen dat je stilstaat.
En daardoor gelooft hij (helemaal terecht) dat je vanzelf de opdrachten aantrekt die net op dat moment bij je passen. Rustig kabbelend, pittig druk, heel complex, beetje saai… alles passeert in die stroom van opdrachten en meestal past dat precies bij hoe hij zich voelt of wat hij aankan als mens en als coach. Met een mooie glimlach stelt hij luidop vast: ik durf eigenlijk gemakkelijk te surfen op die stroom. Ik plan weinig, ik heb een hoofdrichting en laat het verder los. In al die jaren komen steeds op het juiste moment de juiste opdrachten langs. Of geen! En ook dat blijkt dan te kloppen.
Neem jouw verlangen als vertrekpunt om te doen wie je bent.
Je doet nu al wie je bent. Je bent het al! En dat voel je als een ‘verlangen’. De vorm volgt stap voor stap. Als je het niet helemaal weet, doe dan gewoon de eerstvolgende beste stap. En dan weer één. En zo voort. Altijd volgen waar je enthousiast van wordt. Schroom niet om terug te keren of van koers te veranderen. Het hoort er gewoon bij. Geluk en ongeluk. Spanning en ontspanning.
Overige leestips die enthousiast ter sprake kwamen tijdens dit gesprek: Het nieuwsdieet, Feitenkennis, alles van Jan Rotmans, De meeste mensen deugen, De Correspondent, Zwijgen is geen optie.
——————–
Koen volgde loopbaanbegeleiding en is een trouwe lezer van de blogposts.
Deze blogpost maakt deel uit van de “Bijvoorbeeld” interviewreeks en is bedoeld als inspiratie tot doen wie je bent. Niks zo prettig als een krachtig voorbeeld. Koen bijvoorbeeld. Maar ook enkele andere klanten zullen je inspireren in doen wie je bent.
(fotografie Laurence Vander Elstraeten)
4 antwoorden
Mooi, genereus portret van een dierbare vriend! Dank je, Charlotte!
Met veel plezier, fijn dat het in de smaak valt. Ik ben heel erg dankbaar voor deze reeks. Zorg goed voor jezelf en je dierbaren Philippe
Inspirerend verhaal, mooi gebracht. Bedankt!
Met veel plezier Joachim. Tof dat het je inspireert. Er volgen nog bijvoorbeeld interviews. groetjes en zorg goed voor jezelf en je dierbaren.