Leegte of ruimte?

Is het een woud met ondoordringbare bomen of een zuilengalerij? In ieder geval nodigt het je uit erin te stappen en je te laten verdwalen. In de leegte of in de ruimte? En wat is het verschil? En wanneer wordt leegte ruimte en hoe dan?

Deze vragen drongen zich op na het zien van “Colonnade” van het architectencollectief Gijs Van Vaerenbergh op de Triënnale van Brugge enkele weken terug. Zij staan garant voor een vervreemdende beleving voor de toeschouwer, en ook in Brugge zijn ze daarin geslaagd. Maar ook na het lezen van het artikel “Het tijdperk van het neoliberalisme loopt ten einde. Wat komt ervoor in de plaats?” van Rutger Bregman op De Correspondent. En zo kwam ik er sinds lang nog eens toe een blog te schrijven, driewerf hoera!

Naar ruimte verlangen we wel eens. De leegte vrezen we meestal. En de kunst bestaat erin om van leegte ruimte te maken.

Leegte toont zich in een gebrek aan levenslust, motivatie, energie en in uitzichtloosheid en een overweldigend niet weten. Het volgt vaak op een heel intense periode. En dan voelt het alsof je plotsklaps in het zwarte gat valt. Of het toont zich na een crisis. Wanneer ongewild alles anders lijkt en je jouw houvast kwijt bent. Wanneer het ondenkbare zomaar ineens het onvermijdelijke is. Wat is er dan nog? Wat kan je dan nog vinden in jezelf om je aan vast te houden?

Maar na zo’n periode, na genoeg zalvende tijd en radicale zelfliefde, breekt de tijd aan voor ideeën die eerst nog onhaalbaar leken. En dan weet je dat er terug ruimte is. Wanneer de leegte gevuld wordt met ideeën. En niks zo krachtig als een idee waarvoor de tijd rijp is geloofde Victor Hugo (1802 – 1885).

Maar daarvoor heeft het idee vaak een lange weg afgelegd. Van de marge (iets waar je stiekem en heel af en toe eens over nadenkt) naar de mainstream (iets waar je ongegeneerd, goed geïnformeerd en openlijk over spreekt op het punt het uit te werken). Met andere woorden, er is rijptijd nodig. Te beginnen bij jezelf, maar ook bij je omgeving. Zodat het idee kan kiemen en groeien om door te breken. Met andere woorden, om te lummelen, te filosoferen, te lezen, praten, luisteren, twijfelen, onderzoeken, rekenen, dromen, plannen, verbeelden, leren en te netwerken.

En dat is ook hoe persoonlijke ontwikkeling gaat. Soms is er een crisis nodig die leidt tot echte verandering, om te komen bij radicale authenticiteit. En tijd, veel tijd. En geduld en zelfliefde. Want persoonlijke ontwikkeling is nu eenmaal een ondankbaar werk. Hoop maar reken niet op lofbetuigingen en schouderklopjes. Want jij gaat door die rijptijd, maar je omgeving loopt natuurlijk achter. En zo wordt je wel eens bekeken als “dat moeilijk mens” (afkomstig uit “Difficult Women” van Helen Lewis).

  • Dat is een mens die offers brengt, zonder beloning.
  • Die zich verzet tegen de persoonlijke en/of maatschappelijke status quo, die vooruitgang beoogt, en dat start nu eenmaal bij de lastige types.
  • En die fouten maakt en fouten zal blijven maken. Want de wereldverbeteraar, die persoon die wil ontwikkelen om ergens een verschil te maken, is niet perfect en zal het ook nooit zijn. Behalve later misschien in de mythe van de vlekkeloze held

Vooruitgang en persoonlijke ontwikkeling is ingewikkeld. En daarom ben je welkom. Omdat je recht hebt op minstens 1 fan en 1 supporter om van jouw leegte ruimte te maken.

De triënnale van Brugge rond het thema “trauma” loopt nog tot 24 oktober. En het is meer dan de moeite, dus neem zoals ik deed eens een dagje vrij en ga er genieten van een heerlijke nazomerdag. Liefst in uitstekend gezelschap.

2 reacties op “Leegte of ruimte?

    1. Dank je wel Ilse, het doet deugd waardering te krijgen op deze stukjes. En zo fijn te ondervinden dat kunst me terug bij inzichten brengt.

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *