Onlangs ben ik nog eens gevlucht. Weg van een saai event, naar de idylle van Emile Claus, prins van het Luminisme in het Mudel. Het deed deugd me te kunnen onderdompelen in zijn oeuvre dat bestaat uit portretten, landschappen, volkstaferelen en heel veel mooie natuur rond de Leie met haar velden, koeien, distels, bloemen, seizoenen, boeren en het weer.
Opmerkelijk en verwonderlijk is dat Emile Claus (1849 – 1924) als geen ander het weer kan schilderen. Met zijn composities, kleur- en lichtgebruik laat hij je voelen hoe koud of warm het is, hoe de wind snijdt, hoe de middagzon verwarmt, hoe de warmte drukt, hoe de heldere winterhemel de koude tot in je botten laat doordringen. Hij was een opmerkelijk observator, met veel oog voor kleur, licht en beweging, kon snel schilderen in open lucht en genoot al in zijn tijd grote bekendheid als ‘Meester van Astene’ of ‘Prins van het luminisme’. In het laatste deel van zijn oeuvre schildert hij landschappen die niet verhalend zijn, waarin de menselijke aanwezigheid ontbreekt en Claus (een klein beetje) met de vorm durft te experimenteren.
In een kritisch artikel door Marc Holthof uit 2009, voorafgaand aan dit feestelijk jubileumjaar, vond ik achteraf wat ik voelde tijdens mijn bezoek aan de mooie tentoonstelling, maar toen door de drukte en bewonderende “ooooh’s en aaaah’s” niet onder woorden kon brengen. Ik werd alleen gewaar dat ik niet echt veel sympathie voelde voor de man.
En dan nog is alles idylle, alles zonneschijn. Het ergste wat in de wereld van Claus kan gebeuren is een zonsondergang of de komst van de herfst. Meteen worden de penselen opgeborgen. Hij is geen zondags-, maar een zomerschilder. ‘s Winters komen de penselen alleen boven als de zon schijnt op sneeuw en ijs. Slechts heel af en toe durft hij wat slechter weer aan in een tekening. Claus lijkt wel een Hollywoodregisseur die meteen stopt met filmen als er een wolkje voor de zon komt. ‘Villa Zonneschijn’ zo heette Claus’ woning in Astene en die naam beschouwde hij blijkbaar als een dwingend gebod.
Claus schilderde een disneyversie van de Leiestreek waarbij hij ongelijkheid neutraliseerde tot een esthetisch onderwerp voor zijn vakmanschap. Tijdens de oorlog is hij gevlucht naar London waar hij bleef schilderen. Gesteund door zijn intussen invloedrijke kunstenaarsvrienden. Een beetje zoals op één van zijn vele reizen. Heel deskundig en met veel liefde voor de natuur en schoonheid.
De tentoonstelling is een aan te raden vlucht in de idylle om even te ontsnappen aan de grijze, kleurloze en veel te warme winterdagen. Nog tot 26 januari 2025 in het Museum aan de Leie in Deinze.
